De geschiedenis van Vlaanderen in het licht van de genetica.
door Gentiel Van Genendonck
INLEIDING
Niemand van ons heeft zichzelf gekozen. We zijn allen het resultaat van een unieke en onvoorspelbare genencombinatie.
Onze ouders wisten niet welk wezen er uit de bus zou komen wanneer ze ons concipiëerden. We dragen in onze genen een
voorgeschiedenis mee die miljoenen jaren teruggaat. Wij hebben onze voorouders niet gekozen, en zij hebben ons moeten
aanvaarden zoals we zijn, ook al beantwoordden we niet aan hun verwachtingen.
Dat we zijn zoals we zijn is dus niet louter toevallig. De geschiedenis heeft onze genen gekneed. De Darwiniaanse wetten
zijn ook op ons toepasselijk. De “natuurlijke selectie” gaat permanent door. We dragen de genen van de overlevers, niet van de “loosers”.
Het menselijk handelen is, althans gedeeltelijk, genetisch bepaald. Een aantal karaktertrekken worden overgeërfd op dezelfde wijze
als de kleur van de ogen, het pigment van het haar, de hormonenspiegel na de puberteit enz. Er zijn dominante en
recessieve genen. De eerste overheersen de tweede, maar slagen er niet in ze volledig uit te roeien.
Naast de genetische kenmerken hebben we ook “verworven” kwaliteiten. De omgeving speelt hier een belangrijke rol. Er
ontstaat een zekere “cultuur” die de beste overlevingskansen biedt aan het genetisch bepaald individu en zijn verwanten: de
familie, de stam, of de groep. De opvoeding kan vele hoeken afronden, of omgekeerd bepaalde (goede of slechte)
eigenschappen accentueren. Sommigen noemen dit de”ziel” van de mens of de “ziel” van het volk. (Fig. 1)
Onze geschiedenis heeft ons gemaakt zoals we zijn, en is tevens wat we er zelf van gemaakt hebben. Ze is uniek, en kan niet meer
worden overgedaan. Doorheen de lotgevallen die ons te beurt vielen in de loop der tijden, loopt de rode draad van ons genetisch
patrimonium. Uit de analyse van de gebeurtenissen kan men afleiden welke eigenschappen bij de Vlaming de boventoon
voerden. In de loop der tijden heeft de Vlaming een eigen cultuur opgebouwd. Zijn gedrag is de resultante van het samenspel
tussen de genetische eigenschappen en de opeenvolgende omgevingsfactoren. Het is zelfs niet uitgesloten op basis hiervan
te voorspellen hoe zijn reacties in de toekomst zullen zijn in bepaalde omstandigheden.
In de hiernavolgende bijdrage doen we een poging om op basis van wat we weten over onze afkomst, de gedragspatronen van
onze voorouders te ontleden, en onze genetiek te beschrijven. Wat kunnen we leren over onze genen uit de geschiedenis van
Vlaanderen? We gaan terug in de tijd.
